Cách đây 120 năm, vào lúc 10 giờ 30 phút sáng ngày 17/12/1903, Orville Wright đã trở thành phi công đầu tiên trên thế giới với chuyến bay lịch sử kéo dài chỉ 12 giây vượt qua quãng đường 91,44 mét. Sau 4 năm thử nghiệm với nhiều mô hình khác nhau từ diều đến máy bay cánh lượn không động cơ, anh em nhà Wright đã mở ra một kỷ nguyên mới cho lịch sử hàng không thế giới.
Vài nét về gia đình anh em nhà Wright
- Wilbur Wright sinh ngày 16 tháng 4 năm 1867 tại một nông trại ở Indiana, Mỹ.
- Orville Wright, em trai của Wilbur sinh vào ngày 19 tháng 8 năm 1871 tại Dayton, Ohio.
- Cha của họ, mục sư Milton Wright là người rất tôn trọng và luôn khuyến khích các con mình khi chúng sáng tạo hoặc khám phá điều gì mới mẻ.
Milton Wright luôn cho phép các con tự do khám phá tủ sách của mình để tìm bất kỳ cuốn sách nào chúng muốn. Nhờ sự khích lệ đó, anh em nhà Wright rất chăm chỉ nghiên cứu và khám phá.
Sau này, khi đã chế tạo thành công máy bay, Orville Wright phát biểu: “Chúng tôi thật may mắn khi được trưởng thành trong một gia đình luôn khuyến khích trẻ nhỏ theo đuổi những sở thích trí tuệ và nghiên cứu bất cứ điều gì khơi dậy sự tò mò. Ở một môi trường khác, sự tò mò của chúng tôi có lẽ đã bị dập tắt từ lâu trước khi có thể đơm hoa kết trái”.
Anh Em Nhà Wright phần 1: Mở đầu
Một hôm, cha của anh em nhà Wright mang về một món đồ chơi gọi là “con cù bay Trung Quốc”: một chiếc cánh quạt gắn trên trục và được vận hành bằng cách kéo dây đã quấn chặt. Khi ông ném nó lên không trung, chiếc chong chóng bay vút lên trần nhà, khiến hai cậu bé vô cùng ngạc nhiên. Món đồ chơi này nhanh chóng thu hút sự chú ý của hai anh em, và họ đã chơi với nó đến khi bị hỏng. Được truyền cảm hứng, họ bắt đầu chế tạo nhiều mẫu chong chóng khác nhau, không ngờ rằng chính trò chơi này đã thắp lên trong lòng họ ước mơ tạo ra những chiếc máy có thể bay lên không trung.
Khi lớn lên, Orville bắt đầu sao nhãng việc học và mở một xưởng in, chuyên in tờ rơi quảng cáo cho các cửa hàng ở Dayton. Trong khi đó, Wilbur, người anh trai tiếp tục việc học và nghiên cứu thêm về tiếng Hy Lạp và Toán học. Năm 1890, Orville quyết định bỏ học để theo đuổi nghề in ấn và xuất bản, thậm chí còn lập ra một tờ tuần báo địa phương với sự hợp tác của Wilbur. Tuy nhiên, chỉ hai năm sau họ tìm thấy một đam mê mới là xe đạp. Khi đó, xe đạp đang trở nên phổ biến ở châu Âu và Bắc Mỹ. Họ chuyển sang kinh doanh xe đạp, mở cửa hàng bán xe và dần dần bắt đầu sửa chữa và chế tạo xe đạp.\
Năm 1896, anh em nhà Wright nghe tin về Otto Lilienthal, một kỹ sư người Đức, đã thành công trong việc chế tạo một cỗ máy bay có thể chở người. Điều này đã khơi dậy trong họ ý tưởng tự chế tạo máy bay.
Giấc mơ bay lên trời của con người đã tồn tại từ lâu. Ngài George Cayley, một nam tước người Anh là người đầu tiên chế tạo ra một mô hình giống “con cù bay Trung Quốc” nhưng có khả năng bay cao 90 bộ trên không. Sau khi nghiên cứu kỹ lưỡng về cách bay của loài chim, ông đã thành công trong việc chế tạo một tàu lượn lớn không người lái. Năm 1840, William Henson, một nhà phát minh người Anh khác đã chế tạo một chiếc máy bay chạy bằng động cơ hơi nước, nhưng nó không bay được.
Đến Năm 1891, Otto Lilienthal sau nhiều thử nghiệm đã chế tạo ra một chiếc tàu lượn từ khung cây liễu phủ vải bông. Ông thực hiện hàng loạt chuyến bay thử nghiệm và rút ra nhiều kinh nghiệm về cách điều khiển không khí. Tuy nhiên, năm 1896, khi danh tiếng của ông lan rộng đến Mỹ và ông đang lên kế hoạch lắp động cơ cho chiếc tàu lượn của mình, một tai nạn đã xảy ra: trong một chuyến bay thử, chiếc tàu lượn gặp trục trặc ông cố gắng tự sửa chữa nhưng thất bại và rơi xuống đất thiệt mạng.
Anh Em Nhà Wright phần 2: Ngày 17 tháng 2 năm 1903
Từ “con cù bay Trung Quốc” đến sự ra đời của chiếc máy bay đầu tiên
Cái chết của Lilienthal không làm nản lòng anh em nhà Wright mà ngược lại càng thổi bùng lên niềm đam mê chế tạo máy bay bên trong họ. Họ bắt đầu tìm kiếm tài liệu về động cơ tại thư viện Dayton nhưng không tìm được nhiều thông tin. Năm 1899, họ viết thư cho Viện Smithsonian nhờ giúp đỡ. Viện đã gửi cho họ một danh mục sách liên quan đến nhiều vấn đề về bay cơ học. Trong quá trình nghiên cứu, anh em nhà Wright nhận ra rằng việc giữ thăng bằng trong không trung là yếu tố quan trọng nhất. Nếu máy bay nghiêng ngả trong không khí, rất có thể sẽ dẫn đến tai nạn – điều mà Lilienthal đã phải trả giá bằng mạng sống khi không thể giữ thăng bằng cho chiếc tàu lượn của mình.
Hai anh em trăn trở về vấn đề này và cuối cùng tìm ra giải pháp hoàn toàn mới mẻ. Họ nhận thấy rằng khi một chiếc máy bay nghiêng qua bên trái, cánh trái sẽ thấp hơn cánh phải. Nhưng nếu có thể thay đổi hình dạng của cánh, cánh trái có thể được điều chỉnh để tiếp xúc với không khí ở góc nhọn hơn so với cánh phải. Góc nhọn hơn đồng nghĩa với lực nâng lớn hơn, giúp cánh trái nâng cao lên và giữ thăng bằng cho máy bay.
Với phát hiện này, hai anh em tự tin tiến hành thử nghiệm. Tháng 9/1903, họ trở lại khu thử nghiệm với niềm tin lớn lao. Sau khi tiến hành các thử nghiệm động cơ trên mặt đất và khắc phục những hỏng hóc, họ đã sẵn sàng cho ngày lịch sử 17/12/1903. Tại bãi biển Kitty Hawk, bắc California, chiếc máy bay có động cơ và người lái đầu tiên trên thế giới đã cất cánh thành công. Wilbur Wright ngồi trong buồng lái với sự hồi hộp tột cùng. Không chỉ hai anh em nhà Wright mà cả những người từ trạm cứu hộ Kill Devil, những người đã giúp họ kéo chiếc máy lên đồi để thử nghiệm, cũng dõi theo với sự căng thẳng.
Chiếc máy bay được đặt trên đường ray phóng và cố định bằng dây thừng. Cách đó vài bộ, một chiếc máy ảnh đã sẵn sàng ghi lại khoảnh khắc lịch sử. Động cơ khởi động, chiếc máy bay từ từ lăn xuống đường ray và bay vút lên không trung. Nhưng chỉ sau 3 giây rưỡi, máy bay mất thăng bằng và đâm xuống đất. Đến lượt Orville, ông leo lên máy bay nằm dài trên cánh dưới và kiểm tra kỹ càng các bộ phận điều khiển trước khi nổ máy. Chiếc máy bay di chuyển dọc theo đường ray và bất ngờ cất cánh lên trời. Orville điều khiển cần đòn bẩy để nâng bánh lái phía trước, máy bay vút lên cao rồi lại lao xuống. Ông nhanh chóng kéo cần đòn bẩy về phía sau và máy bay lại bay lên cao hơn. Một cơn gió mạnh thổi qua khiến máy bay dao động mạnh nhưng Orville đã điều chỉnh kịp thời.
Khi chiếc máy bay hạ cánh, Orville bò ra ngoài trong sự choáng váng và nhìn lại đoạn đường mình vừa bay qua. Ông đã bay được 120 bộ và chiếc máy bay ở trên không trung trong 12 giây. Thành công này đánh dấu một bước ngoặt lịch sử – lần đầu tiên, một cỗ máy nặng hơn không khí có thể chở người bay lên bầu trời, duy trì ổn định và được điều khiển bởi phi công. Trên bãi cát phía nam Kitty Hawk, Wilbur và Orville Wright đã chính thức chinh phục bầu trời, anh em nhà Wright trở thành những người đầu tiên tạo ra máy bay thành công trên thế giới.
Sự ra đời của ngành hàng không – Thế giới trở nên nhỏ bé hơn
Năm 1904, anh em nhà Wright thiết kế một chiếc máy bay mới, mạnh mẽ hơn, mang tên “Người bay 2” và tiến hành các thử nghiệm thường xuyên tại đồng cỏ Huffman. Đến tháng 9/1905, họ chế tạo chiếc “Người bay 3” và chiếc máy bay này đã hoàn thành một chuyến bay liên tục dài 12 dặm. Ít ngày sau, nó lập kỷ lục mới khi bay liên tục 24 dặm trong 38 phút.
Máy bay của anh em nhà Wright nhanh chóng được thế giới đón nhận nồng nhiệt và công nghệ hàng không phát triển nhanh chóng với nhiều mẫu mã mới, tính năng ngày càng vượt trội.
- Năm 1909, phi công người Pháp Bleriot đã trở thành người đầu tiên bay qua eo biển Manche bằng máy bay, dễ dàng vượt qua cả chiếc tàu hơi nước đi hộ tống. Đến Thế chiến thứ nhất, máy bay đã phát triển vượt bậc, đạt tốc độ 113 dặm/giờ và trở thành công cụ chiến tranh hữu hiệu.
- Năm 1912, phi công người Anh John Alcock và Arthur Whitten Brown đã thực hiện chuyến bay xuyên Đại Tây Dương đầu tiên, bay qua quãng đường gần 1900 dặm trong 15 giờ 57 phút, trong khi tàu khách sang trọng nhất thời đó phải mất đến 4 ngày để đi cùng quãng đường.
Sau chiến tranh, ngành hàng không phát triển mạnh mẽ, đặc biệt trong lĩnh vực vận chuyển hành khách. Máy bay – cỗ máy kỳ diệu này – đã làm cho thế giới trở nên nhỏ bé hơn bao giờ hết.
Xem thêm: Review Sách Thế Giới Phẳng: Hiện Tượng Toàn Cầu Hóa Trong Kỷ Nguyên Số
Anh Em Nhà Wright phần 3: Gãy cánh
Vào mùa hè năm 1908, anh em nhà Wright thông báo họ đã sẵn sàng cho hai cuộc thử nghiệm quan trọng: một tại Fort Myer gần Washington DC và một tại Les Hunaudières ở Pháp. Wilbur Wright thực hiện cuộc thử nghiệm tại Pháp trước. Ngày 5-8-1908, trước sự chứng kiến của nhiều người, bao gồm cả các quan chức Pháp, Wilbur đã thực hiện 9 chuyến bay với các vòng lượn rộng, thể hiện kỹ năng điều khiển máy bay điêu luyện. Lần bay lâu nhất kéo dài 8 phút 13 giây. Đây là lần đầu tiên thành tựu của anh em Wright được công nhận ngoài nước Mỹ.
Sau cuộc trình diễn thành công của Wilbur tại Pháp, vào tháng 9 cùng năm, Orville Wright bắt đầu thử nghiệm tại Fort Myer với một loạt các chuyến bay thành công. Tuy nhiên, một thảm kịch đã xảy ra vào ngày 17-9-1908, khi Orville thực hiện chuyến bay cùng trung úy Thomas Selfridge. Sau ba vòng lượn, máy bay bất ngờ rơi xuống đất. Orville bị thương nặng, còn Selfridge thiệt mạng. Dù sự cố này gây chấn động nhưng danh tiếng của hai nhà sáng chế không bị giảm sút. Mùa thu năm 1909, anh em nhà Wright tiếp tục gây tiếng vang khi hàng triệu người dân Mỹ chứng kiến họ bay lượn quanh cảng New York, quanh tượng Nữ thần Tự do và vài ngày sau, họ lại xuất hiện trên mặt sông Hudson.
Từ tháng 9-1909 đến cuối năm 1910, anh em Wright đã kiếm được hơn 350.000 đô la từ các hợp đồng và tiền bản quyền. Năm 1910, công nghệ máy bay có những bước tiến lớn: người ta có thể bay 390 km trong 6 giờ 32 phút, đạt độ cao 2.650 m và động cơ đã được cải tiến từ 25 mã lực lên 100 mã lực.
Trong thập niên 1920, anh em nhà Wright tham gia đào tạo phi công, trở thành những người thầy dạy lái máy bay đầu tiên bên cạnh việc là những người phát minh ra máy bay hiện đại. Ngày 30-5-1912, Wilbur qua đời do bệnh thương hàn ở tuổi 45. Orville tiếp tục điều hành Công ty Wright một mình. Ngành hàng không bắt đầu bùng nổ và trở thành một ngành công nghiệp đầy triển vọng. Tuy nhiên, Orville vướng vào nhiều vụ kiện về việc bản quyền của anh em ông bị xâm phạm tại châu Âu. Cuối cùng, mệt mỏi, ông từ chức khỏi vị trí chủ tịch Công ty Wright. Ngày 30-1-1948, Orville qua đời ở tuổi 77.
Khác với Wilbur, Orville đã may mắn chứng kiến phát minh của họ được sử dụng trong cả hai cuộc chiến tranh thế giới và nhìn thấy tương lai tươi sáng của máy bay trong ngành hàng không dân dụng.
Câu chuyện về anh em nhà Wright là minh chứng sống động cho sự kiên định, tài năng và quyết tâm theo đuổi ước mơ. Nhờ những nỗ lực không ngừng nghỉ, họ đã thay đổi dòng chảy của lịch sử. Từ những khởi đầu khiêm tốn cho đến chuyến bay mang tính lịch sử khai sinh ra ngành hàng không hiện đại. Trạm Sách hy vọng rằng những thành tựu và đóng góp của họ sẽ tiếp tục định hình thế giới hàng không, truyền cảm hứng cho các thế hệ phi công và để lại dấu ấn sâu sắc trong hành trình khám phá không ngừng của loài người.
Xem thêm: Tóm Tắt Sách Nhà Giả Kim: Hành Trình Tâm Linh Và Khám Phá Bản Thân